Kalça eklemindeki kıkırdakların zamanla yıpranarak görevini yapamaması durumuna kalça kireçlenmesi denir. Bu da ağrıya ve hareket kısıtlılığına neden olur. Özellikle ilerleyen yaştan ve aşırı kilodan dolayı meydana gelen kireçlenme genetik etmenlere bağlı da görülebilir. Hasta ilk etapta uzun yürüyüşler, uzun süre ayakta bekleme ve merdiven inip çıkma sırasında ağrılarla karşılaşır. İlerleyen seviyelerde kısa süreli yürüyüşlerde ve dinlenme sırasında dahi kendini gösterebilir. Kalça kireçlenmesi tedavisinde amaç henüz hafif seviyelerde durumu fark edip kireçlenmenin ilerlemesini engellemektir. Bunun için kilo verme, dinlenme, fizik tedavi ve ilaç tedavisi gibi ameliyatsız yöntemlere başvurulur. Ancak kireçlenme ileri seviyelere ulaşmışsa, kişinin şikayetleri ilerlemişse ve ameliyatsız yöntemlerden fayda görülememişse kalça protezi ameliyatı gerekebilir.
Kalça protezine kireçlenme dışında kalça kırığı ve avaskuler nekroz hastalığında da başvurulur. Kalçanın boyun çevresi kırıklarının bir bölümü kaynama özelliğine sahip değildir. Bu yüzden kırık olan parça çıkartılıp yerine kalça fonksiyonlarını yerine getiren protez konulur. Avaskuler nekrozda ise kalça ekleminin baş kısmını besleyen damar yapı fonksiyonunu kaybedince başın canlı bölümünün ölmesine ve buranın çökmesine neden olur. İleri evrelerde protez ile tedavi etmek gerekebilir.
Kalça protezi ameliyatı ortalama 2 saat sürer. Açık bir ameliyattır. Dikkat ve uzmanlık gerektirir. Gelişen teknolojiyle birlikte uzman ellerde oldukça başarılı sonuçlar verir. Çoğunlukla genel anestezi altında yapılır. Hastanın durumuna, yaşına, kalçasının yapısına ve hastalığın seviyesine göre hangi protez malzemelerinin kullanılacağı belirlenir. Yaklaşık 10 cm’lik bir kesi açılarak ameliyata başlanır. Öncelikle femur başı dediğimiz topuz bölüm çıkarılır. Asetabulum yuvası oyulur. Oyulan yere asetabular parça konulur. Femurun içi törpülendikten sonra femoral parça konulur.
Kalça protezi ameliyatı için bir yaş sınırı yoktur. Tercihen 50 yaşın üstündeki ve 100 kilonun altındaki kişilere yapılır. Ancak gereklilik halinde yaşın ve kilonun önemi yoktur. Kilo vermek eklemlerin üzerindeki yükü azaltmak ve protezin ömrünü uzatmak için faydalıdır. Günümüz şartlarında protez ömrü ortalama 25 yıla kadar çıkmıştır. Bu süre hastanın kilosuna, yaşına, cinsiyetine ve aktivitelerine göre değişir.
Hasta odasına alındıktan sonra 2 saat içerisinde uyanık hale gelir.
3-4 saat sonra gıda verilir.
Ağrılar ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
İçeride biriken kanı boşaltmak için dren, elastik bandaj ya da özel çorap kullanılır.
Hastanede ortalama 3-4 gün kalınır.
Ertesi gün walker yardımıyla ayağa kalkılır.
Ertesi gün dren çekilir ve pansuman yapılır.
Yine ertesi gün hafif egzersizlere başlanır.
Eve döndükten sonra ayağınızı yere koyarak oturabilir, ev içindeki ihtiyaçlarınızı walker yardımıyla halledebilirsiniz.
15 gün sonra yapılan doktor kontrolünde yara bakımı yapılır, gerekli görülürse dikişler alınır. Bu süre itibariyle fizik tedavi süreci de başar. Genellikle 3 ay sürer. Hızlı iyileşmek için bu dönem çok önemlidir.
3 hafta sonra walker’ı bırakıp bastona geçiş yapılabilir.
8 hafta sonra daha aktif döneme başlanabilir.
Bu süreçte iki noktaya çok dikkat etmelisiniz. Birincisi dizlerinizi kalçanızın yukarısına kaldırmayın. İkincisi bacak bacak üstüne atmayın.
